SAĞLIK BİLİMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ KURULU
Etik Kurul Başvurularında Dikkat Edilecek Hususlar
A) BAŞVURU ŞEKLİ
Etik Kurulumuza Üniversitemiz mensuplarının yer aldığı çalışmalar için başvuru yapılabilecektir. Bunun dışında herhangi bir Üniversiteyle mensubiyeti (öğrencilik/akademisyenlik) olmamak şartıyla Afyonkarahisar’da görev yapan araştırmacılar aşağıdaki beyannameyi doldurarak Kurulumuza başvuru yapabilirler.
Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ) den başvuran araştırmacılar başvurularına AFSÜ Rektörlüğünden son 1 ay içerisinde alınmış “Üniversitemizde Etik Kurul Faaliyetleri Yürütülmemektedir.” şeklinde “İlgili Makama” yazısını başvuruya eklemeleri gerekmektedir.
Üniversite dışı dilekçe örneği olarak “Rektörlük Genel Sekreterlik Evrak Kayıt Birimine teslim için dilekçe örneği” kullanılabilir.
Sağlık Bilimleri Etik Kurul Başvurusu ile ilgili süreç özetle aşağıdaki gibidir:
i) Gerekli dilekçe, başvuru formu ve Üniversitemiz dışından başvurular için beyanname bu sayfada belirtilen hususlar dikkate alınarak doldurulmalıdır. (AFSÜ’den başvuran araştırmacıların Üniversite dışı beyanname doldurmasına gerek yoktur.)
ii) Doldurulan formlar ve ekleri elektronik ortamda etik kurul mail adresimize şekil incelemesi için gönderilmelidir.
iii) Şekil incelemesi sonucu mail ile “uygundur” şeklinde geri dönüş yapıldığında çıktılar alınarak imzalar tamamlanmalıdır.
iv) İmzalar tamamlanınca uygun dilekçeler doldurularak ya Fakülteniz Dekanlığına ya da Rektörlük Genel Evrak Kayıt Birimine teslim edilmelidir.
v) Başvurunuz gündem kapanış tarihleri dikkate alınarak yapılacak ilk toplantıda görüşülecektir.
vı) Başvurunuzla ilgili toplantıda alınan karar dilekçenizde belirtilen mail adresinize gönderilecek ve süreç tamamlanacaktır.
Doldurulacak Dilekçe ve Formlar
Başvuru Formunu (word) İndirmek İçin TIKLAYINIZ
Üniversite dışı başvurular için doldurulacak beyanname (word) TIKLAYINIZ
Dekanlığa teslim etmek isteyen araştırmacılar için dilekçe örneği (word) TIKLAYINIZ
Rektörlük Genel Sekreterlik Evrak Kayıt Birimine teslim için dilekçe örneği (word) TIKLAYINIZ
B) BAŞVURU FORMUNUN DOLDURULMASI
Başvuru formunu doldurmaya başlamadan önce burada belirtilen hususların dikkatlice okunması ve okunup kabul edildiğine dair formun ilk satırındaki kutucuğun işaretlenmesi gerekmektedir. Ayrıca çalışmanın yapılacağı kurum ve kuruluşlardan izin alınmasının yürütücü ve araştırmacılarının sorumluluğunda olduğuyla ilgili diğer kutucuğun da işaretlenmesi gerekmektedir.
- Araştırmanın/ Projenin Adı/Başlığı: Bu kısımda araştırmanın adı Türkçe ve İngilizce olarak kelimelerin ilk harfleri büyük olacak şekilde yazılmalıdır.
- Araştırma/Proje Özeti: Bu kısımda 250 kelimeyi geçmeyecek şekilde araştırmanın özeti basit ve anlaşılır bir dille açıklanmalıdır.
Amaç ve Hipotez: Kısa ve net bir şekilde açıklanmalıdır.
Kapsam: Bu kısımda araştırmanın kapsamın kısa ve net bir şekilde belirtilmesi; ayrıca araştırmanın başlığında, özet, amaç ve kapsamında yer alan teknik terimleri açıklayıcı bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.
Literatür Özeti: Bu kısımda literatür özeti Metin içinde kaynak gösterilerek yazılmalıdır.
Yöntem: Bu kısımda literatüre atıf yapılarak araştırmanın evreni, örneklemi, soru kâğıdı/ölçekler ve uygulama teknikleri vb. hakkında bilgi verilerek araştırmanın yöntemi açıklanmalı, araştırmanın analiz yöntemi ve kullanılacak ise paket programın adı belirtilmelidir. Ayrıca bu bölümde katılımcı (gönüllü) sayısı mutlaka belirtilmelidir. (Katılımcı-Gönüllü sayısı toplam 3 yerde; Yöntem bölümünde, başvuru formu katılımcı sayısı bölümünde ve gönüllü onam formu katılımcı sayısı bölümünde istenmekte olup, bu 3 yerdeki sayıların birbiriyle uyumlu olmasına, farklı olmamasına dikkat edilmelidir.)
Kaynaklar: Burada çalışmanın tüm kaynakları değil yukarıda “Literatür Özetinde” belirtilen kaynaklar sıralanmalıdır. Kaynaklar alfabetik olarak sıralanmalı ve her kaynak arasında mutlaka bir satır boşluk bırakılmalıdır.
- Araştırmanın/ Projenin Niteliği: Bu kısımda; araştırma projesi, yüksek lisans tezi, doktora tezi seçeneklerinden birisi seçilmelidir. Araştırmanın niteliği bunların dışında ise “Diğer” seçeneği işaretlenerek açıklama yapılmalıdır.
- Proje Yürütücüsünün/ Araştırma Sorumlusu: Bu kısımda; yürütücüye / sorumluya ait bilgiler belirtilmelidir. Yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarında danışman proje yürütücüsüdür. Proje yürütücü olarak sadece bir isim belirtilmelidir.
- Araştırmacılar: Bu kısımda; araştırmacıya ait bilgiler belirtilmelidir. Eğer birden çok araştırmacı varsa bu alan araştırmacı sayısı kadar çoğaltılarak gerekli bilgiler belirtilmelidir. Yürütücü bilgileri sadece 4. Proje Yürütücüsünün/ Araştırma Sorumlusu alanında belirtilmeli, ayrıca araştırmacılar bölümünde de belirtilmemelidir. Yani bir isim hem araştırmacı hem de yürütücü olarak belirtilmemelidir.
- (Varsa) Proje Danışmanı: Bu kısımda; araştırmada yürütücüden farklı olarak bir proje danışmanı varsa burada belirtilmelidir. Proje danışmanı yüksek lisans/ doktora tez danışmanı ile karıştırılmamalıdır. Yüksek lisans / doktora tez danışmanları yukarıda da açıklandığı üzere sadece 4. Proje Yürütücüsünün/ Araştırma Sorumlusu alanında belirtilmelidir.
- Veri Toplanacak Dönem: Bu kısımda; veri toplama araçlarının uygulanacağı zaman aralığı belirtilmelidir.
- Veri Toplanması Planlanan Yerler/Mekânlar, Kurum ve Kuruluşlar: Bu kısımda; veri toplanacak yerler, mekânlar, kurum ve kuruluşlar belirtilmelidir. Etik kurul kararı alındıktan sonra kurum ve kuruluşlardan gerekli izinlerin alınmasının başvuru sahiplerinin sorumluluğundadır.
- Başvurunun Statüsü: Bu kısımda; araştırmanız için yapacağınız ilk başvuruda Yeni Başvuru seçeneğini işaretleyebilirsiniz. Yaptığınız başvurular şekil olarak incelenip varsa şekil eksikliklerin giderilmesi amacıyla tarafınıza mail yoluyla dönüş yapılmaktadır. Gerekli düzenlemelerin yapılarak başvurunun tekrar gönderilmesi sırasında da yine Yeni Başvuru seçili olmalıdır. Ancak başvurunuz gündeme alınır ve düzenlenmesi gereken hususlar kurul kararı ile tarafınıza bildirilirse, düzeltmeler yapılırken hazırladığınız formda Revize Edilmiş Başvuru seçeneği işaretlenmelidir. Özetle; sizden yapılması istenilen düzeltme kurul kararı ile size bildirilirse Revize Edilmiş Başvuru seçeneği işaretlenmeli ve tarafınıza gönderilen ilk karar da başvuruya eklenmelidir, diğer durumlarda Yeni Başvuru seçeneği işaretlenmelidir.
- Aşağıda sunulan listeden, çalışmanın katılımcılarını en iyi tanımlayan seçenekler: Bu kısımda; çalışmanın katılımcıları belirtilen seçeneklerde varsa işaretlemeniz yoksa “Diğer” seçeneğini işaretleyerek açıklama yapmanız gerekmektedir. Bu alanda birden fazla seçenek işaretlenebilmektedir.
- Çalışma kapsamında yer alan uygulamalar: Bu kısımda; çalışma kapsamında yer alacak veri toplama araçları seçeneklerde varsa işaretlemeniz yoksa “Diğer” seçeneğini işaretleyerek açıklama yapmanız gerekmektedir. Bu alanda birden fazla seçenek işaretlenebilmektedir.
- Söz konusu çalışma katılımcıların temel insan haklarının kısıtlanmasını gerektiriyor mu?
- Söz konusu çalışma katılımcıların fiziksel veya ruhsal sağlıklarını veya bütünlüklerini tehdit edici herhangi bir unsur/yön içermekte midir?
- Söz konusu araştırma katılımcılara herhangi bir şekilde yanlı/yanlış bilgi verilmesini veya çalışmanın amacının tamamen gizli tutulmasını gerektiriyor mu?
- Söz konusu çalışma katılımcıların, sağlık durumları, cinsel tercihleri, etnik kimlikleri, siyasal görüşleri, dini inançları veya felsefi görüşleri gibi özel/kişisel bilgilerinin işlenmesini içermekte midir?
- Söz konusu çalışma insanların yerlerini belirlemeyi veya insanları habersiz olarak gözlemlemeyi/gözetlemeyi içermekte midir?
- Söz konusu çalışma reşit olmayan çocukları, engellileri ve/veya kısıtlı olanları kapsamakta mıdır?
Yukarıda belirtilen 12. – 17. sorulardan herhangi biri için cevabınız “Evet” ise açıklama yapmanız gerekmektedir. Örneğin çalışmanızın katılımcıları arasında reşit olmayan çocuklar (ortaokul öğrencileri, lise öğrencileri, vb.) varsa 17. Soruya “Evet” cevabı vererek gerekli açıklamayı yapmanız gerekmektedir.
- Katılımcı sayısı: Bu kısımda; 11. Çalışma kapsamında yer alan uygulamalar bölümünde belirtilen veri toplama araçları toplam kaç katılımcıya uygulanacaksa bu sayısı girilmelidir. (Örneğin anket soruları tahmini olarak kaç gönüllüye soracaksanız bu gönüllü sayısını giriniz) (Katılımcı-Gönüllü sayısı toplam 3 yerde; Yöntem bölümünde, başvuru formu katılımcı sayısı bölümünde ve gönüllü onam formu katılımcı sayısı bölümünde istenmekte olup, bu 3 yerdeki sayıların birbiriyle uyumlu olmasına, farklı olmamasına dikkat edilmelidir.)
- Kontrol grup kullanılacak mı? sorusuna araştırmanın yöntemine uygun “evet” ya da “hayır” cevabı verilmelidir.
Yukarıda belirtilen alanlar doldurulduktan sonra proje sorumlusu ve diğer araştırmacılar tarafından isim ve tarih bilgileri belirtilerek imzalanmalıdır.
C) GÖNÜLLÜ ONAM FORMUNUN DOLDURULMASI
Gönüllü onam formu başvuru formunda yer alan bilgilerle uyumlu olarak doldurulmalıdır. Gönüllü onam formunda sadece boşluklar doldurulmalı formdan cümleler ve dipnotlar çıkarılmamalıdır. Formda katılımcıların adı, soyadı ve iletişim bilgileri kısımları boş bırakılmalıdır. Ancak araştırmacıya ait bilgiler yazılmalı ve imzalanmalıdır.
Lütfen katılımcı ve araştırmacı ayrımına dikkat ediniz, katılımcı sizin sorularınızı soracağınız ve gönüllü olarak cevaplamayı kabul eden kişilerdir. Katılımcı bilgisi gerekli olan alanlara araştırmacı bilgisi girmeyiniz. Aynı şekilde katılımcı sayısı ile araştırmacı sayısı karıştırılmamalıdır.
Katılımcı (Gönüllü) sayısı toplam 3 yerde; Yöntem bölümünde, başvuru formu ‘katılımcı sayısı’ bölümünde ve gönüllü onam formu katılımcı sayısı bölümünde istenmekte olup, bu 3 yerdeki sayıların birbiriyle uyumlu olmasına, farklı olmamasına dikkat edilmelidir.
Ayrıca araştırmada sizden tahminen ayırmanız istenen tahmini süre sorusuna gönüllünün size ayıracağı toplam süreyi dakika veya saat olarak belirtmeniz gerekmektedir.
D) FORMA EKLENECEK BELGELER
Aşağıda belirtilen belgeler gönüllü onam formunun devamına eklenecektir.
- Çalışma kapsamında yer alacak anket, mülakat, gözlem vb. soruları (Başvurunuzda yer alan tüm veri toplama araçlarının katılımcılara hitap edecek ve katılımcıların anlayabileceği şekilde başlık ve açıklayıcı metin ile başlaması gerekmektedir. Ayrıca işaretleme ve/veya yazma alanlarının anlaşılır olması gerekmektedir.)
- Kullanılan ölçekler veya anket soruları tarafınızdan (iş bu çalışmanın yürütücüsü veya araştırmacıları tarafından) üretildi ise geçerlik ve güvenirlik çalışması
- Kullanılan ölçekler veya anket soruları başka araştırmacılar tarafından üretildiyse ölçeklerin sahibinden alınan kullanım izni belgeleri (e-imzalı yazı, ıslak imzalı dilekçe veya mail çıktısı)
- Üniversitemiz dışından yapılan başvurular için web sayfamızda yer alan beyanname (AFSÜ hariç)
- AFSÜ’den başvuru yapan araştırmacılarımız için AFSÜ Rektörlüğünden son 1 ay içerisinde alınmış “Üniversitemizde Etik Kurul Faaliyetleri Yürütülmemektedir.” şeklinde “İlgili Makama” yazısı.
E) BAŞVURUNUN GÖNDERİLMESİ
a) İlk olarak başvuru formu ve dilekçe elektronik ortamda doldurularak (varsa) tüm ekleri ile birlikte etikkurul@aku.edu.tr mail adresine gönderilmelidir. Mail adresimize yapılan gönderilerde imza atmanıza gerek yoktur. Elektronik ortamda gelen başvurunun şekil açısından uygun olup/olmadığının kontrolü yapılacaktır. Yapılacak kontrol sonucunda (varsa) düzenlenmesi gereken hususlar mail adresinize bildirilecektir. (Lütfen başvuru formunun güncel halini kullanınız.)
b) Şekil açısından uygun olduğu tarafınıza bildirilen başvuruların çıktısının alınması ve tüm imzaların tamamlanması gerekmektedir.
c) Yukarıdaki işlemlerden sonra aşağıdaki dilekçe örneklerinden biri ile başvurunuzu ya görev yaptığınız Fakülte Dekanlığına ya da Rektörlük Genel Sekreterlik Evrak Kayıt Birimine elden teslim etmeniz gerekmektedir.
E) BAŞVURUNUZA YAPILAN İŞLEMLER
Şekil olarak uygun olan başvurular gündeme alınarak yapılacak ilk kurul toplantısında görüşülecektir. Kurul toplantıları her ayın* ilk Çarşamba günü yapılacak olup, gündem kapanış tarihine (toplantı haftasından önceki hafta Cuma günü mesai bitimine) kadar gelen başvurular (tüm şekil şartlarına uygun hazırlanmış olmak şartıyla) gündeme alınacaktır. Kurulda başvurular hem şekil hem de içerik olarak değerlendirilmekte ve her bir başvuru için karar alınmaktadır.
*Ağustos ayında toplantı yapılmayacak olup, gelen başvurular Eylül ayı toplantısında değerlendirilecektir.
Alınan kararlar başvuru dilekçesinde belirtmiş olduğunuz mail adresinize gönderilerek süreç tamamlanmış olacaktır. Başvurularınızın burada belirtilen hususlara dikkat edilerek yapılması durumunda süreç daha hızlı ilerleyecektir.
İLETİŞİM:
Başvuruyla ilgili bir sorunuz olması halinde aşağıda belirtilen mail adresine sorunuzu iletebilirsiniz.
Mail: etikkurul@aku.edu.tr
Telefon: 0272 218 10 80
Etik Kurul Sekreterliği